Potosi

We hebben precies een dag in Potosi want vanavond gaat onze bus alweer naar Tupiza. Redelijk bijtijds opgestaan want we gingen naar “Casa Nacional de la Moneda”. Hier werden vroeger de munten geslagen van het zilver dat uit de hier aanwezige mijnen kwam. Vervolgens werd dit allemaal naar Sevilla in Spanje verscheept. Vandaar dat Sevilla zo'n prachtige stad is.
We verdragen de hoogte tot nu toe prima. Nou ja, we zijn wel snel moe als we even een stukje omhoog moeten lopen in de stad maar daar blijft het verder bij.
Voordat we moeten uitchecken uit ons hotel, lukt het ons om een tour naar de mijnen te regelen. De tour start om een uur of 2 – half 3. Dit is makkelijk omdat we daarna nog mooi wat kunnen eten voordat onze bus vetrekt.
De tour naar de mijnen is een beetje discutabel. Er werken mensen in de mijnen die gebruik maken van ondermeer dynamiet. Het kan het zijn dat door het gebruik van dynamiet er stof en giftige dampen vrij komen. Dit heeft natuurlijk veiligheidsrisico's. Bovendien werken er ook gewoon kinderen in de mijn. We hebben een film gezien over twee kinderen die in deze mijn werken: 'The Devils miner'. Het is een aangrijpende maar aan te raden film. Mede door de film wil Pascal graag gaan en dus gaan we.
Als twee brave burgers verschijnen we om 2 uur op de afgesproken plek. Om half 3 is er nog steeds geen gids/ tourbegeleider. Pascal kan een telefoongesprek afluisteren en hij begrijpt daaruit dat de gids geen zin heeft om met maar twee personen op stap te gaan. De twee dames van het reisbureau proberen nog iets anders te regelen, maar het lukt niet. We krijgen ons geld weer terug. Geen tour over de mijnen voor ons. De dames raden ons aan om naar de nonnenklooster te gaan, dat is ook wel leuk. Dit gaan we maar doen.
Onderweg naar het klooster komen we twee andere reisbureaus tegen die ook goede recenties hebben (van te voren uitgezocht). We vragen of we deze middag nog naar de mijnen kunnen en bij de tweede kan het, maar dan wel 'privado'. De prive tour is zelfs goedkoper dan de 'gedeelde' tour bij ons vorige reisbureau en we besluiten het te doen.
Als eerste gaan we kado's kopen bij een winkeltje voor de mensen in de mijnen. We kunnen kiezen uit dynamiet, coca blaadjes, Coca Cola en nog een paar dingen. De gids pakt een staaf dynamiet en laat het vallen om te demonstreren dat het niet gevaarlijk is. Leuk hoor! Vervolgens laat hij zien hoe je dynamiet klaar maakt. De dynamiet zit al in de staaf. Er hoeft alleen wat nitroglyceriene (witte bolletjes), een ontsteker en een lont bij. De gids besluit dat coca blaadjes en een fles cola een goed idee is en we kopen het. Vervolgens worden we in een mijnbouw uniform gestoken (helm met lampje, oude kleren, laarzen).
De mijn bestaat uit allerlei lage gangen en tunnels. We moeten altijd bukken en vaak klimmen en klauteren. Na een klein stukje komen we bij de eerste twee werkers tegen. Twee jonge mannen zijn bezig dynamiet klaar te maken. De ene jongen maakt dynamiet klaar en de ander stopt het in de gaten in de berg. In ruil voor de fles cola mogen we foto's maken.
Even later komen we nog een werker tegen. Deze zit op de grond coca blaadjes te kouwen naast een hoop met stenen die los gekomen zijn door de dynamiet. De gids verteld over wat er in de stenen zit qua mineralen en we geven de werker de zak met coca blaadjes. We horen ineens zachtjes explosies en er vallen wat steentjes naar beneden. De gids legt uit dat deze explosies heel diep in de berg plaats vinden en wanneer de explosies dichtbij waren je de berg om je heen nog wel even voelde naschudden na elke knal.
Weer gerustgesteld wandelden we verder waar we de 'Tio' tegen kwamen. Dit is de god van de berg, of eigenlijk een soort goedaardige duivel. De indianen konden de 'D' niet zeggen en zo werd 'Dios' (god) uiteindelijk Tio. Tio betekend overigens 'oom' in het spaans, maar dat terzijde. Het is een rood beeld met hoorns en een enorme stijve piemel die een biertje vasthoudt. Verder heeft hij een sikje. Dit komt omdat de Spanjaarden die de indianen hardhandig dwongen om in de mijnen te werken ook sikjes hadden, zei de gids. Aan de Tio brengen de mijnwerkers offers uit om hun te beschermen tegen het gevaar en voor een goede opbrengst. Er worden coca blaadjes en alcohol geofferd. De gids doet het voor en daarna moeten wij het nadoen. Eerst doe je wat coca blaadjes op het hoofd, daarna de rechterhand, dan om de grond voor moeder aarde, dan de linkerhand en dan over de piemel. Pascal wil de Tio nog iets extra's geven en geeft de Tio een jojo. Ik vraag de gids of hij denkt dat de Tio van jojo's houdt, maar daar heeft hij geen antwoord op. Toch wordt de jojo om de linkerhand van de Tio gehangen.
Als we klaar zijn met de Tio gaan we richting uitgang klauteren. Opeens horen we een harde knal en de hele berg begint te schudden. En dan nog een knal en nog een knal.. De gids gebaard ons om onze vingers in onze oren te stoppen. Na even vult de gang zich met stof en rennen we naar een plek waar de lucht beter is. Het stelt ons een klein beetje gerust dat de gids kon spreken met de mijnwerkers. Blijkbaar zijn zij er ook nog. Geschrokken haasten we ons naar buiten en eenmaal buiten zijn we blij dat we er uit zijn. Dat was misschien iets te spannend.
We vertrokken kort daarna en na een lange busrit (ook nog een klapband onderweg die verwisseld moest worden) komen we om 05:30 aan in Tupiza.